UYKUSUZLUK

  YATAR   YATMAZ  UYUYAMIYORSANIZ …

Yatağa yattığınızda 30 dakika içinde uykkuya dalamıyorsanız ve bu durum sık sık tekrarlıyorsa uykusuzluk sorunu yaşıyorsunuz.Sabahları yorgun uyanma, gün boyunca uyuma isteği de sağlıklı bir uyku çekemediğinizin işaretidir.

YATTIKTAN SONRA UYKUYA NE KADAR  SÜRE  İÇİNDE DALMAMIZ GEREKİYOR?

Sağlıklı biri uykusu gelip yatağa gittiğinde ortalama 3 ile 10 dakika arasında uyur. Bu süre günün koşullarına göre değişebilir. Örneğin yorgun veya üzüntülü iseniz uykuya geçmeniz daha uzun sürer. Eğer uykuya dalmanız yarım saati aşıyor ve bu durum sık sık tekrarlıyor ise uykusuzluk sorununuz var demektir.

DALAMAMAKTAN BAŞKA UYKUSUZLUK TİPİ VARMI?İki tür uykusuzluktan daha söz edebiliriz. Birinci grupta, 30-40 dakika uykudan sonra uyanıp tekrar uyuyamayanlar var. Bu hastalar gece hep uykuya dalmaya çalışır ama bir türlü başarılı olamaz. İkinci grubu ise bilinen veya bilinmeyen nedenlerle, gece içinde 10-15 kez uykudan uyananlar oluşturuyor.Kişi gece boyunca 6-7 saat uyur ama sık sık uyanır, uyanıklıklarıda 3-4 dakika sürer.

GECE İÇİNDE SIK SIK UYANMAK UYKU KALÄ°TESÄ°NÄ° NASIL BOZAR?SaÄŸlıklı bir uykuyu rüya görülen (REM) ve görülmeyen dönem diye ikiye ayırıyoruz. Rüya görülmeyen uykunun  da iki türü var: yüzeyel ve derin uyku .YataÄŸa girip uyuduÄŸumuzda önce yüzeyel uykuyu yaÅŸarız, sonra giderek derin uykuya geçeriz. Derin uykunun bir yerinde önce rüya görülen, sonra tekrar rüya görülmeyen uykuya geçeriz. Sabaha kadar yüzeyel-derin-rüya görülen uyku paketleri 3-4 kez  tekrarlanır. REM uykusunda zihnimiz toparlanır, beynimiz dinlenir.Uykunun diÄŸer evrelerinde de bedenimiz dinlenir.EÄŸer uykuyu kesintiye uÄŸratan bir sebep varsa uyku hep yüzeyel uyku döneminde kalabilir.Yani derin uyku ve REM uykusu eksik kalır.Bu da bedenimizin ve zihnimizin dinlenmemesine yol açar.Öğrencilere tavsiyem ÅŸu :Sınavlarınıza çalışmayı son geceye bırakmayın .Gece 4′ e kadar oturup ertsi gün sınava girerseniz REM  uykusunu az yaÅŸarsınız. Bu da bildiklerinizi unutmanıza yol açabilir.

HORLAMA UYKUSUZLUÄžA NEDEN OLABÄ°LÄ°RMÄ°?

Evet , horlayan kiÅŸiler gece kaliteli bir uyku elde  edemezler .Uykularını alamdıkları için de gündüz dayanılmaz uyku ataklarıyla karşılaşırlar.Zaten uyku laboratuvarlarına daha çok uyku apne sendromu olduÄŸu düşünülen insanlar yatırılmaktadır.Uyku apnesi denilen ÅŸey, horlama sırasında sık sık soluÄŸun durmasıdır.Bu hastalar genellikle “Gece uyuyorum ama birden ter basarak uyanıyorum “,  “BoÄŸulur gibi oluyorum”ÅŸikayetleriyle  doktora baÅŸ vurur.

HANGİ HASTALIKLAR UYKUSUZLUĞA YOL AÇAR?

Örneğin kalp yetmezliği .Çünkü bu hastalar sırt üstü yatamazlar .Yine astımlılar gece nefesleri daraldığı için uykusuzluk çekebilirler.Ama her hangi bir sağlık sorununuz olmasa bile uykusuzluk sorunu ile karşılaşabilirziniz.Gündüz iyi, mutlu bir yaşam sürmez ve gece bunun sorgusunu yapmaya başlarsanız uykuya dalamayabilirsiniz.Bu da uykusuzluğun ruhsal kısmıdır.

YATAK ODASI KOÅžULLARI UYKUSUZLUÄžA NEDEN OLURMU?

Evet, yatak odanız havasız, gürültülü  ve çok parlak ışıkla aydınlanıyorsa, kötü, kalitesiz bir yatağınız varsa  uykusuzluk çekersiniz.Gürültüyü ele alalım .Uyumak için gürültü şiddeti 25-30 desibel olmalı. Yaprak hışırtısı 10 desibel cıvarında ses çıkarır.Ama horlama yaklaşık 90-100 desibel gürültüye neden olur. Eğer eşiniz horluyorsa sizin sağlıklı uyku uyumanız pek mümkün değil .Ya da cuma -cumartesi akşamı gece kulüplerinin olduğu caddeye bakan bir evde oturuyorsanız uykusuzluk çekmeniz kaçınılmaz .Bu arada yatak seçiminiz çok önemli.Yattığınız yatağın kilonuza uygun olması lazim.Diyelim, eşimle benim  kilo toplamım  130 bizim yatacağımız yatakla , kilo toplamı  200 olan bir çiftin yatağı bibirinden farklı .Yatak aldığınız firmaya mutlaka bu noktayı hatırlatmanızda fayda vardır.Birde içindeki yaylar eskidiği için 8-9 yılda bir değiştirmek gerekir.

GÃœN IÅžIÄžININ SAÄžLIKLI UYKU ÃœZERÄ°NDE ETKÄ°SÄ° VARMIDIR?

Evet, çünkü gün boyunca aldığınız ışık beyninizde mutluluk hormonlarından  melatoninin  salgılanmasına yol açarak sizi uykuya hazırlar.Karanlık yada ışığı yetersiz olan ofislerde çalışanlarda uykusuzluğa daha sık rastlamamızın sebebide bu.

NE KADAR UYKUYA Ä°HTÄ°YACIMIZ VAR?

Bu kişiden kişiye değişiklikler gösterir.Her insan kendi  uyku  ihtiyacını belirler. Belki 11 saat uyku size yeterli geliyordur, ya da 3,5 -4 saat uyumanıza rağmen  hayatınızdan çok memnun olabilirsiniz . Ama ortalama 7- 7,5 saat uyumak yetişkin yaştaki insanlar için yeterli . çocuklar anne karnında 23, doğduklarında 17-18 saat uyurlar.Yaş ilerledikçe süre giderek azalır.

UYKUSUZLUK SORUNU YAŞAYAN ÇOK İNSAN VARMI?

Dünyada uykusuzluk sorunun  çekmemiÅŸ kiÅŸi yok .Her 5 kiÅŸiden 1′ i uyku sorunu yaşıyor.

KADINLAR UYKUSUZLUÄžA DAHA MI DAYANIKLI?

Sanıyorum hormonlar yüzünden daha dayanıklılar.

KALİTELİ BİR UYKUNUN GÖSTERGELERİ NELERDİR?

Bana göre iki göstergesi var.Sabah kalktığınızda “iyi uyudum “diyor, gün içinde dayanılmaz ÅŸekilde uykunuz gelmiyorsa kaliteli uyuyorsunuz demektir.

SÜREKLÜ UYKUSUZLUK ÇEKMEK SAĞLIĞIMIZI NASIL ETKİLER?

Bir defa önce ruhsal sağlığımız bozulur,ciddi bir depresyon sorunuyla karşı karşıya kalabiliriz.Dahası uyku sadece beynimizi , kaslarımızı değil , kalbimizi, solunumumuzu dinlendiren bir süreç. Bu nedenle uykusuzluk kalpten felce kadar bir çok soruna yol açabilir.Yine trafik-iş kazaları, performans düşüşü,okul başarısında azalmanın en önemli nedenlerinden biri uykusuzluk . Bu gün uyuyamayanların daha fazla mide-bağırsak sorunu yaşadıklarını biliyoruz. Ne yazıkki uykusuzluk çeken hastalarımız daha sonra birde sigara gibi bir alışkanlık ediniyorlar.Bu çok yanlış çünkü sıgara tek başına uykusuzluğa sebep olur.

ALKOL UYUMAYI KOLAYLAÅžTIRIRMI ?

Kesinlikle hayır .Sık sık “Bir duble bir ÅŸey iç, uyursun “diye duyarız.Alkol  belki bir kez rahat bir uyku saÄŸlar ama duzenli alkol tüketmek uyku kalitesini yüzde 100 bozar.

İLAÇLARDA UYKUSUZLUĞA NEDEN OLURMU?

Evet olabilir. Örneğin uyku ilçları tek başına sebep olabilir.Hatta şunu söyleyebiliriz ki ;en başarılı olduğumuz uykusuzluk tedavisi ,bize gelen hastaların uykusuzluk nedeniyle aldıkları uyku ilacını kesmek . Bu nedenle hekim kontrolü olmadan uyku ilacı kullanmamak gerekir.Antidepresanlar da uykusuzluğa yol açtığı için günduz alınması gerekir.Uykusuzluk yaratan bir diğer ilaç da idrar söktürücüler .Özellikle akşam saatlerinde alındıklarında sık tuvalete gitme nedeni oldukları için uykusuzluk yaparlar.Bazı hava yolu açıcı ilaçlar,tiroid eksikliği olanlara verilen tiroid hormonlarının fazla olmasıda uykusuzluğa sebep olur.

UYKUSUZLUK ÇEKEN BİRİ NE ZAMAN DOKTORA BAŞ VURMALI ?

Hasta rahatsız olduğu anda doktora gitmeli .Bu süre bazıları için 1 hafta , bazıları için 1 aydır.

                                 Doç.Dr.Çağlar Çuhadaroğlu

                                 İst.Ünv.İst .Tıp. Fak

                                  P.G.

Yorum yapılmamış

No comments yet.

Comments RSS TrackBack Identifier URI

Sorry, the comment form is closed at this time.