Ä°MMÃœNOLOJÄ°K TRANSFÃœZYON REAKSÄ°YONLARI

Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonları
Akut Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonları
Akut hemolitik transfüzyon reaksiyonu (HTR) antijen-antikor reaksiyonu ile baÅŸlatılan ; kompleman ve koagulasyon sistemlerinin aktive edildiÄŸi ve endokrin yanıtların baÅŸlatıldığı durumdur. Åžok, dissemine intravasküler koagülasyon(DIC) ve akut renal yetmezlikle sonuçlanabilir. HTR’lar daima verici kanın ABO tiplendirme ve tanımlanmasına ait hatalarla yanlış kan verilmesinden kaynaklanır. DiÄŸer kan gruplarında uyumsuzluk sonucuda alloantikorlarla alıcıda hemoliz görülebilir.
Hemolitik transfüzyon reaksiyonlarına eşlik eden işaret semptomlar:
ATEÅž,TÄ°TREME
GÖĞÜS AĞRISI
HÄ°POTANSÄ°YON
BULANTI
KIZARIKLIK
DÄ°SPNE
HEMOGLOBÄ°NÃœRÄ°
ÅžOK
JENERALÄ°ZE KANAMA
OLÄ°GÃœRÄ° VEYA ANÃœRÄ°
SIRT AÄžRISI
İNFÜZYON BÖLGESİNDE AĞRI
En sık baÅŸlangıç bulgusu ateÅŸ olup; semptomatik titreme ile beraber görülür. Semptomların oluÅŸması için 10-15 ml uygunsuz kan verilmesi yeterlidir. Ä°lk iÅŸaret idrar kırmızılığı olup birlikte sırt aÄŸrısı olabilir veya yoktur. BaÅŸlangıç semtomlarının ÅŸiddetli transfüze edilen kan miktarına bağımlıdır. Anestezi altındaki bir hastada tek iÅŸaret cerrahi kesi bölgesinde yoÄŸun kanama olabilir. Dissemine intravasküler koagülasyon’a baÄŸlı hipotansiyon veya hemoglobinüri olabilir.
Fizyopatolojisi:Olaydan nöroendokrin yanıt, kompleman sistemi ve koagülasyon sistemi sorumludur.
1) Nöroendokrin Yanıt: Antijen-antikor kompleksleri Hageman faktörünü (FXIIa)aktive eder, diğer bir yolla kinin sistemini etkileyerek bradikinin oluşturur. Bradikinin kapiller permeabiliteyi artırır ve arterolleri dilate eder. Sonuçta hipotansiyon ve immün komplekslerin direkt etkisiyle sempatik sinir sistemi uyarılır;norepinefrin ve diğer katekolaminler yükselir.Bu katekolaminler organlardaki reseptörlerin yoğun bulunduğu vasküler yatakta (renal,splanknik,pulmonar ve kutanöz kapillerle) vazokonstüksiyon yapar.Koroner ve serebral damarlarda çok az reseptör bulunduğundan reaksiyon minimaldir.Ek olarak Ag-Ab kompleksleri kompleman sistemini aktivite eder,mast hücreleri uyarılır, histamin ve serotonin salınır.Bu vazo aktif aminler bir çok klinik işaret ve semptomdan sorumludur.
2)Kompleman sistemi:Eritrosit membranına tutunan Ag-Ab kompleksleri komplemanı aktive eder.Daha enzimatik yol tamamlamadan intravasküler hemoliz oluÅŸur.EÄŸer kompleman aktivasyonu tamamlamazsa C3b ile kaplı eritrositler C3b reseptörlerine sahip fagositler tarafından dolaşımdan uzaklaÅŸtırılır.BazenC3b inaktivatorü C3b’yi C3dg’ye çevirir.C3dg ile kaplı eritrositler normal yaÅŸamlarını sürdürürler, çünkü makrofajlarda C3dg reseptörleri yoktur.ABO uyumsuzluÄŸunda ,kompleman aktivasyonu C9safhasına kadar gider.C5-C9 eritrosit membranı tutan Ag-Ab kompleksine baÄŸlanır ve vasküler sistemde ozmotik lizis oluÅŸur;plazmaya hem serbest hemoglobin hem de stroma salınır. Serbest hb renal vazokonstüriksiyon,akut tübüler nekroz ve renal yetmezliÄŸe yol açar.
3)Koagülasyon Sistemi:Ag-Ab komplekslerinin Hageman faktörünü aktive etmasiyle veya direkt olarak uyumsuz eritrosıt stroması,DIC yoluyla inrensek sistem aktive edilir.
a)Mikrodolaşimda trombüsler oluşur.
b)Fibrinojen,trombosit,FV ve FVIII harcanımı
c)Plazmin jenerasyonu ile fibrinolitik sistem aktivasyonu
d)Fibrin yıkım ürünleri oluşumu
e)Kontrol edilmeyen kanama görülür.
AKUT HEMOLİTİK TRANSFÜZYON REAKSİYON ŞÜPHESİNDE NELER YAPILMALIDIR ?
HASRA BAÅžINDA YAPILACAKLAR
1) İnfüze edilen kan miktarını kısıtlamak için hemen transfüzyon durdurulur.Sorumlu hekime haber verilir.
2)Normal serum fizyolojik ile i.v yol açık tutulur.
3) Hasta yatağı başında bütün etiketleri, formları ve tanımlamaların o hasta için olup olmadığı kontrol edilir.
4) Şüphelenilen kan transfüzyon reaksiyonu ivedilikle kan bankası personeline bildirilir.Pediatrik yaş gurubu hastalar için transfüzyon sonrası alınan kan örnekleri uygun olan düşük volümlerde alınabilir.
5)Mümkün olan en kısa sürede mekanik hemolizden sakınarak alınan gerekli kan örnekleri kan bankasına ulaştırılır.Birlikte transfüzyonu durdurulan kan torbası , iğnesiz olarak kan transfüzyon setini, birlikte kullanılan i.v çözeltileri ilgili formları ve etiketleri ile beraber kan bankasına ulaştırılır.
6) Akut hemolizin değerlendirilmesi için diğer kan ve idrar örneklerini kan bankası yoneticisi veya hastanın hekiminin yönetiminde gönderiniz.
KAN MERKEZÄ°NDE YAPILACAKLAR
1)Hastanın transfüzyon öncesi ve sonrası ABO ve Rh testi yapılır; mikroskopta karışık olan örneğin incelenmesiyle uygunsuz donör hücrelerinin varlığı saptanabilir.
2)Eğer hastanın her iki örneğinde ABO ve Rh tiplendirilmesi uymuyorsa;hasta veya donör örneği etiketlenmesinde hata vardır veya test hatalıdır.Bu durumda testin karşılaştırılabileceği diğer hastadan tekrar kan alınır.Aynı zamanda alınan bütün örneklerde test tekrarlanarak sonuçların doğruluğu kontrol edilir.
Eğer torba etiketinde kan grubu yazmıyorsa etiketlemede,işlemlemede,karşılaştırma işlemlerinde hata olabileceği düşünülür.Crossmatch antigloblin fazı dahil tekrarlanır;hem transfüzyon öncesi hem de transfüzyon sonrası serum örnekleri birlikte gönderilen torba eritrositleri test edilir. Her iki örnekteki sonuçlar uyumsuzsa,transfüzyon öncesindeki testte hata var demektir.Mümkünse crossmatch başlangıçta kullanılan örnekteki eritrositlerle yapılmalıdır.Eğer crossmatch transfüzyon öncesi örnekle uygun;transfüzyon sonrası örnekle uyumsuzsa gecikmiş tipte hemolitik transfüzyon reaksiyonundan şüphelenilmelidir.Reaksiyon varsa ve örnek transfüzyondan sadece kısa bir zaman geçmişse hastanın daha evvelki transfüzyon öyküsünü öğreniniz.Daha evvelden verilen eritrositlere karşı da antikor gelişmesi olasıdır.
3)Transfüzyon öncesi ve sonrası örneklerde ve donör kanında antikor tarama testleri uygulanır.Her hangi bir test (+) ise antikorun hangi antijene karşı olduğu tanımlanır.Donör eritrositlerinde bu antijenlerin olup olmadığı kontrol edilir.Eğer donör kanı daha önceden saptanmayan bir antikor içeriyorsa; hastanın transfüzyon öncesi örneği ile minör crossmatch yapılır ve hastanın eritrositleri şüpheli antijen yönünden tiplendirilir.Eğer transfüzyon sonrası örnekte daha önceden saptanmayan bir antikor bulunuyorsa;anamnestik antikor reaksiyonu veya son transfüze edilen komponentle antikorun pasif transfüzyonu düşünülmelidir.Bu çeşit örnekler karışık alanda veya tiplendirmede ayraçlarıyla zayıf reaksiyon verecekler ve sonuçların sağlıklı yorumlanmasını zorlaştıracaklardır.Bu hücreler aynı zamanda anamnestik antikor yanıtı için uyarıcı rol oynayacaktır.
4)Hemen transfüzyon sonu alınan kanda serbest hemoglobin yoksa ve Direct coombs negatifse (-) akut immün reaksiyon olmadığını kuvvetle düşündürür.Bu parametrelerin her hangi birinin pozitifliği ilave araştırmaları gerektirir.Eğer her hangi bir şüpheli bulgu varsa aşağıdaki testler yapılmalıdır.Eğer hastanın klinik durumu hemolitik transfüzyon reaksiyonunu düşündürüyorsa;öncül testler (-) bulunsa bile, daha ileri derin araştırma yapılması gerekir.

Yorum yapılmamış

No comments yet.

Comments RSS TrackBack Identifier URI

Sorry, the comment form is closed at this time.