|
SANTRAL KATETER TAKILMASI ve TAKILMA YERLERÄ°
Jugular Ven
– Komplikasyonu en az olandır. Kalbe daha yakın olduğu için genelde sağ jugular ven kullanılır. Sağ jugulardan sağ atrıuma olan uzaklık 15-20 cm’dir.
Subklavien Ven
– Santral kateter uzun süre kalacağı zaman kullanılır. Pnömothoraxa neden olabilir!. Sağ atriuma uzaklığı 10-15 cm’dir.
*Not: yapılan son araştırmalar jugular venden takılan kateterlerin ağız ve burun salgısına daha yakın olması nedeniyle girişlerin mümkün olduğunca subklavien venden yapılması gerektiğini öngörür. Araştırma sonucuna göre enfeksiyon pnömothoraxa göre daha tehlikelidir.
Femoral Ven
– Santral kateterin çok uzun olması gerekir. Enfeksiyona ve tromboza daha yatkındır.
Brakeal Ven
* Tek, çift veya üç lümenli olabilir.
ENDÄ°KASYONLARI
- TPN (Total Parenteral Nutrition/Total Parenteral Beslenme)
- Hızlı sıvı tedavisi
- Önemli vazoaktif ilaç alan hastalar (Dopamin, Dobutamin)
- Periferik venleri (kullanılabilir) yetersiz olan hastalar
- Sık sık laboratuvar çalışması gerektiren hastalar
- Fazla miktarda kan ürünleri alacak hastalar
- Santral ven basıncı (SVB/Central veneous pressure=CVP) izlenecek hastalar
Kateterin yerleştirilmesi ve bakımı sırasında dikkat edilecek noktalar
İşlem Öncesi
Kateter takılırken hasta Trendelenburg pozisyonuna getirilir. Bu şekilde hem geniş venlerde hava embolisi olma riski önlenir, hem de venöz dolgunluk sağlanarak kateter girişi kolaylaşması sağlanır.
Malzemeler
- Steril box gömleği, maske, bone,
- Steril eldiven,
- Steril kurulama havlusu,
- Acil ilaçlar,
- Acil arabası,
- Pansuman arabası,
- Santral kateter,
- DikiÅŸ seti,
- 5cc’lik enj., 10 cclik enj.,
- Serum Fizyolojik
- Lokal anestezik
- Heparin
- Monitorizasyon (EKG, SpO2, TA)
- DikiÅŸ
- Pansuman materyali
- Steril sponges
Ä°ÅŸlem
- Takılacak yerin önce fiziksel temizliği, sonra antiseptik solüsyon ile temizliği sağlanır.
- Doktor steril giyinir (box gömleği, maske, bone) ve tüm işlem boyunca steril koşullara uygun hareket edilir.
- Bütün kullanılacak malzemeler pansuman arabası üzerine aseptik tekniğe uyularak açılır.
- Doktor girişimi yaparken aynı zamanda EKG takibi yapılır, aritmiye dikkat edilir.
- Kateter girişi yapılır ve sonrasında her linedan kan gelip gelmediği kontrol edilip uygun dikiş ile tespit edilir.
- Her bir line heparinli SF ile yıkanarak üçlü musluk takılır ve kapatılır.
- Uygun dikiÅŸ ile kateter tespit edilir.
- Kateter çevresi tekrar batikon ile temizlenir ve steril bir şekilde pansumanı kapatılır.(Pansuman kirlendikçe ve her 24 saatte bir değiştirilir)
- İşlem sonrası akciğer grafisi çekilir. Emin olunduktan sonra line ucuna sıvısı bağlanır.
İşlem Sonrası
- Kateter açıklığını sürdürmek için heparinli solüsyon kullanılır. IV sıvı gönderilmediği durumlarda sürekli olarak heparinli solüsyonla yıkama yapılmalıdır.
- Pansumanı değiştirilir (gaz bezi pansumanı 24 st.de bir veya kirlendiğinde/bütünlüğü bozulduğunda; transparan pansuman ise kirlendiğinde veya bütünlüğü bozulduğunda).
- Kateter takıldıktan sonra göğüs filmi çekilir.
Ölçümü
- Basınç seti veya manometre kullanılır. Basınç seti tranduceri veya manometrenin 0 seviyesi sağ atriumla aynı hizada ayarlanmalıdır.
- Basınç seti sıvısı 1Ü/ml heparin şeklinde hazırlanır. Havası boşaltılan set kanın geri gelmemesi için 300 mmHg basınçla CVP linenına bağlanmalıdır. Basınç sistemi flush edilmediği sürece 3-4 ml/h sıvı gönderir.
- Manometre kullanılacak ise line hastaya kapalı iken manometre izotonik sıvı ile doldurulur sonrasında line hastaya açılır, sıvının boşalmasının durduğu yer CVP’yi gösterir (ölçüm cmH2O birimiyle yapılır)
KOMPLÄ°KASYONLARI
- Enfeksiyon
- İnfiltrasyon (kateterin damardan çıkması ve mayinin damar dışına verilmesi)
- Pnömothorax ( akciğerlerde plevranın delinmesi sonucu)
- Hava embolisi
- Tromboemboli
CVP MONİTORİZASYONUNUN AMAÇLARI
- Kalbin pompalama yeteneÄŸini deÄŸerlendirmek
- Volüm hakkında bilgi edinmek
- Hastanın tedaviye karşı yanıtını değerlendirmek
- Sağ ve sol kalp yetersizliğini ayırt etmek
- Venöz kan miktarı ile kalbin bunalma yeteneğini saptamak
CVP’yi Etkileyen Faktörler
- Preload – SaÄŸ ventrikül için CVP, sol ventrikül için PCWP
- Afterload – Ventiküllerin içindeki kanı pompalamak için yenmek zorunda olduÄŸu dirençtir. SaÄŸ ventrikül için PVR, sol ventrikül için CVR’dir.
- Kontraktilite
CVP normal deÄŸeri : 1-8 mmHg
3-12 cmH2O
CVP Düşüklüğünün Nedenleri
–Hipovolemi
–Hemoraji
–Vazodilatasyon
CVP Yüksekliğinin Nedenleri
–Hipervolemi
–Sağ ventrikül infarktüsü
–Kardiak tamponat
–Konjestif kalp yetmezliği
–Ventriküler septal defekt (VSD)
–Triküspit kapak yetersizliği
(Eğer santral kateterden kan örneği alınacaksa 5 dk. Süresince ilaçlar kapatılmalı, örnek alındıktan sonra yıkama yapılmalıdır.)
|
VARÄ°KOSE
Her ne kadar J.Delpech (1772-1832) bilateral varikoselektomiyi ilk yapan cerrahlardan biri olsada 1 yıl sonra başarısız cerrahi sonucu hastası tarafından öldürülmüştür. 1885 yılında Barwell erkek infantilitesi ile varikosel ilişkisini ortaya koymuştur. 1952’de ise Tulloch’un azospermik bir hastada bilateral varikoselektomi sonrası sperm sayısında artma ve gebelik bildirmesi bu konuda dönüm noktası olmuş ve varikoselektomi erkek faktörlü infertilite nedeniyle en sık yapılan operasyon haline gelmiştir.
